Embëlsuesit janë aditivë të ushqimit të cilët përdoren:
- Për të dhënë një shije të ëmbël në produktet ushqimore,
- Si ëmbëlsues të tavolinës.
Si për të gjithë aditivët ushqimorë, ëmbëlsuesit janë substanca të rregulluara të cilat i nënshtrohen vlerësimit të sigurisë para autorizimit për t’u hedhur në treg. Në Bashkimin Europian (BE), Komisioni Europian, Parlamenti dhe Këshilli rregullojnë përdorimin e aditivëve ushqimorë; në veçanti, Komisioni dhe Shtetet Anëtare vendosin se cilat aditivë mund të përdoren në ushqime dhe në cilat nivele. Të gjithë aditivët e ushqimit përfshihen në listat e përbërësve në etiketat e produkteve, të cilat duhet të identifikojnë funksionin e shtesës ushqimore në ushqimin e përfunduar (p.sh. ëmbëlsues) dhe substancën specifike të përdorur qoftë duke iu referuar numrit të duhur E ose emrin e tij (p.sh. E 954 për ‘Saccharin’).
Objektivi për 2019 është rivlerësimi i aditivëve ushqimore të autorizuar. Ky rivlerësim bëhet nga EFSA, që do të vendosë edhe një protokoll mbi këtë.
Disa nga ëmbëlsuesit më të përdorshëm janë:
- A u rivlerësua aspartami nga EFSA?
Aspartame (E 951) është një ëmbëlsues artificial me kalori të ulëta, me intensitet. Në Europë është i autorizuar për përdorim si një shtesë ushqimore në produkte ushqimore të ndryshme dhe si një ëmbëlsues tavoline. Në maj të vitit 2011, Komisioni Evropian i kërkoi EFSA të kryente rivlerësimin e plotë të sigurisë së aspartame. EFSA publikoi vlerësimin e saj të parë të plotë të riskut të aspartame në dhjetor 2013. Opinioni shkencor arriti në përfundimin se aspartami dhe produktet e tij të shpërbërjes janë të sigurta për popullsinë e përgjithshme (përfshirë foshnjat, fëmijët dhe gratë shtatzëna).
- Cili është vlerësimi i EFSA për advantame?
Advantame është një ëmbëlsues artificial intensiv që rrjedh nga izovanillin dhe aspartame. Karakteristikat kimike të molekulës së advantame janë të ndryshme nga ato të aspartamit. Në varësi të mënyrës së përdorimit, ëmbëlsia e avantameve mund të jetë qindra apo edhe mijëra herë më e madhe se ajo e sheqerit ose e ëmbëlsuesve të tjerë të fortë. Për shembull, 50 herë më pak advantame sesa aspartami do të nevojitej për t’u përdorur në pije me aromë.
Në korrik 2013, ekspertët e EFSA arritën në përfundimin se avantami dhe metabolitët e tij nuk janë as gjenotoksikë, as kancerogjenë dhe nuk përbëjnë asnjë shqetësim për sigurinë për konsumatorët në përdorimet e propozuara dhe nivelet e përdorimit si ëmbëlsues. Paneli ANS vendosi një konsum të pranueshëm ditor (ADI) prej 5 mg / kg bw / ditë, në përputhje me ADI të krijuar nga Komiteti i Përbashkët i FAO / WHO për Aditivët e Ushqimit (JECFA) në 2013.
- A e ka vlerësuar EFSA sigurinë e glikozideve steviol?
Glikozidët steviol (E 960) përdoren si ëmbëlsues. Ato nxirren nga gjethet e bimës stevia. Ky ëmbëlsues ka deri në 300 herë ëmbëlsinë e sheqerit, por një efekt pothuajse të papërfillshëm në nivelin e glukozës në gjak; prandaj konsiderohet nga disa si një zëvendësues tërheqës i sheqerit.
Në vitin 2010, EFSA arriti në përfundimin se glikozidët steviol nuk janë as gjenotoksikë, as kancerogjenë dhe krijon një ADI prej 4 mg / kg bw / ditë, në përputhje me rekomandimin e Komitetit të Përbashkët të FAO / WHO të Ekspertëve për Aditivët e Ushqimit (JECFA) në 2008. Paneli ANS vuri në dukje se kjo norme ADI mund të tejkalohet nga të rriturit dhe fëmijët nëse ky ëmbëlsues përdoret në nivelet maksimale të propozuara nga aplikantët. Aplikantët më vonë rishikuan nivelet e përdorimit.
Rregullorja EU 1131/2011 autorizoi përdorimin e glikozideve steviol si ëmbëlsues në ushqim me numrin ‘E 960’. Që atëherë EFSA-s i është kërkuar të vlerësojë sigurinë e ndryshimeve të propozuara në specifikimet e shtesës ushqimore.
- A ka vlerësuar EFSA pretendimet shëndetësore në lidhje me ëmbëlsuesit intensivë?
Në vitin 2011, Paneli NDA i EFSA vlerësoi vërtetimin e pretendimeve që lidhen me ëmbëlsuesit intensivë dhe disa efekte të propozuar të dobishme të shëndetit. Paneli arriti në përfundimin se ekzistojnë informacione të mjaftueshme shkencore për të mbështetur pretendimet se ëmbëlsuesit intensiv si të gjithë zëvendësuesit e sheqerit çojnë në një rritje më të ulët të nivelit të sheqerit në gjak pas ngrënies, nëse konsumohen në vend të sheqernave dhe mirëmbajnë mineralizimin e dhëmbëve duke ulur sërish demineralizimin e dhëmbëve nëse konsumohet në vend të sheqernave. Sidoqoftë, ekspertët e EFSA nuk mund të gjejnë marrëdhënie të qarta shkaku dhe efekti për të vërtetuar pretendimet që ëmbëlsuesit intensivë gjatë zëvendësimit të sheqernave ruajnë nivelin normal të sheqerit në gjak, ose ruajnë / arrijnë një peshë normale të trupit.
