EFSA ka përditësuar vlerësimin e sigurisë për aditivin ushqimor Dioksid Titani (E171) në vijim të një kërkesë nga Komisioni Evropian në Mars 2020.
Vlerësimi i përditësuar rishikon rezultatin e vlerësimit të mëparshëm të EFSA-së të botuar në 2016, i cili theksoi nevojën për më shumë kërkime për të mbushur boshllëqet e të dhënave.
Prof. Maged Younes, Kryetar i Panelit ekspert të EFSA-së mbi aditivët dhe aromatizuesit e ushqimit (FAF), tha: “Duke marrë parasysh të gjitha studimet dhe të dhënat e disponueshme shkencore, Paneli arriti në përfundimin se dioksidi i titanit nuk mund të konsiderohet më i sigurt si një shtesë ushqimore. Një element kritik në arritjen e këtij përfundimi është se nuk mund të përjashtojmë shqetësimet e gjenotoksicitetit pas konsumimit të grimcave të dioksidit të titanit. Pas gëlltitjes orale, thithja e grimcave të dioksidit të titanit është e ulët, megjithatë ato mund të grumbullohen në trup”.
Vlerësimi u krye duke ndjekur një metodologji rigoroze dhe duke marrë në konsideratë shumë mijëra studime që janë bërë të disponueshme që nga vlerësimi i mëparshëm i EFSA në 2016, duke përfshirë prova të reja shkencore dhe të dhëna mbi nanopjesëzat.
Ekspertët shkencorë aplikuan për herë të parë Udhëzimin e Komitetit Shkencor 2018 EFSA mbi Nanoteknologjinë për vlerësimin e sigurisë së aditivëve të ushqimit. Dioksidi i titanit E 171 përmban më së shumti 50% të grimcave në rangun e nanos (d.m.th. më pak se 100 nanometra) ndaj të cilave konsumatorët mund të ekspozohen.
Vlerësimi i gjenotoksicitetit
Genotoksiciteti i referohet aftësisë së një substance kimike për të dëmtuar ADN-në, materialin gjenetik të qelizave. Meqenëse gjenotoksiciteti mund të çojë në efekte kancerogjene, është thelbësore të vlerësohet efekti i mundshëm gjenotoksik i një substance për të konkluduar mbi sigurinë e saj.
Prof. Matthew Wright, anëtar i Panelit FAF dhe kryetar i grupit punues të EFSA për E 171, tha: “Edhe pse provat për efektet e përgjithshme toksike nuk ishin përfundimtare, në bazë të të dhënave të reja dhe metodave të forcuara nuk mund të përjashtonim një shqetësim për gjenotoksicitetin dhe për pasojë ne nuk mund të krijonim një nivel të sigurt për marrjen ditore të aditivit ushqimor.”
Menaxherët e riskut në Komisionin Evropian dhe në Shtetet Anëtare të BE janë informuar për konkluzionet e EFSA dhe do të marrin në konsideratë veprimet e duhura për të ndërmarrë dhe për të siguruar mbrojtjen e konsumatorëve.
E përgjithshme
Dioksidi i titanit (E 171) është i autorizuar si një shtesë ushqimore në BE në përputhje me Aneksin II të Rregullores (KE) Nr. 1333/2008.
Siguria e aditivit të ushqimit E 171 u rivlerësua nga Paneli EFSA ANS në 2016 në kuadrin e Rregullores (BE) Nr. 257/2010, si pjesë e programit të rivlerësimit për aditivët e ushqimit të autorizuar në BE para 20 Janarit 2009.
Në opinionin e tij të vitit 2016, Paneli ANS rekomandoi që të kryhen studime të reja për të mbushur boshllëqet në efektet e mundshme në sistemin riprodhues, të cilat mund t’iu mundësojnë atyre të vendosin një DailyIntake të Pranueshme (ADI). Gjithashtu u theksua pasiguria rreth karakterizimit të materialit të përdorur si shtesë ushqimore (E 171), veçanërisht në lidhje me madhësinë e grimcave dhe shpërndarjen e madhësisë së grimcave të dioksidit të titanit të përdorur si E 171.
Në vitin 2019, EFSA publikoi një deklaratë mbi rishikimin e riskut në lidhje me ekspozimin ndaj dioksidit të titanit shtesë ushqimore (E171) të kryer nga Agjencia Franceze për Ushqimin, Mjedisin dhe Sigurinë e Shëndetit në Punë (ANSES). Në deklaratën e saj, EFSA theksoi që opinioni i ANSES përsëriti pasiguritë dhe boshllëqet e të dhënave të identifikuara më parë nga EFSA dhe nuk paraqiti gjetje që zhvleftësonin përfundimet e mëparshme të Autoritetit mbi sigurinë e dioksidit të titanit.
Në të njëjtin vit (2019), Autoriteti i Sigurisë së Ushqimit dhe Konsumatorit te Holandës (NVWA) dha gjithashtu një mendim mbi efektet e mundshme shëndetësore të dioksidit të titanit shtesë ushqimore, i cili theksoi rëndësinë e ekzaminimit të efekteve imunotoksikologjike përveç efekteve të mundshme reprotoksikologjike.
Opinionin shkencor mbi vleresimin e sigurise se dioksidit te titanit si aditiv ushqimor (E171) – e gjeni te plote ne linkun e mëposhtëm:
https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/6585
Pyetje te shpeshta – Vlerësimi i sigurisë së dioksidit të titanit nga EFSA 2021 (E171)
1. Çfarë është dioksidi i titanit?
Dioksidi i titanit përdoret si një ngjyrë ushqimore (E171) dhe, ashtu si me të gjitha ngjyrat e ushqimit, funksioni i tij teknologjik është ta bëjë ushqimin më tërheqës nga ana vizuale, t’i japë ngjyrë ushqimit që përndryshe do të ishte pa ngjyrë, ose për të rivendosur pamjen origjinale të ushqimit. Dioksidi i titanit është gjithashtu i pranishëm në kozmetikë, bojra dhe ilaçe.
2. Cilat ushqime përmbajnë dioksid titaniumi?
Kategoritë kryesore të ushqimit që kontribuojnë në ekspozimin dietik të E171 janë prodhime te rafinuara buke, supra, lëngje për supra dhe salca (për foshnja, fëmijë të vegjël dhe adoleshentë); dhe suprave, lëngje për supra, salcave, sallatave, salcrave qe perdoren për sanduiçe (për fëmijë, të rritur dhe të moshuar). Arrat e përpunuara janë gjithashtu një kategori kryesore ushqimore që kontribuon te të rriturit dhe të moshuarit.
3. Çfarë po thotë EFSA në opinionin e saj të vitit 2021 mbi sigurinë e dioksidit të titanit si një shtesë e ushqimit?
Pasi bëri një rishikim të të gjitha provave relevante shkencore në dispozicion, EFSA arriti në përfundimin se një shqetësim për gjenotoksicitetin e grimcave të TiO2 nuk mund të përjashtohet. Bazuar në këtë shqetësim, ekspertët e EFSA-së nuk e konsiderojnë më të sigurt dioksidin e titanit kur përdoret si një shtesë e ushqimit. Kjo do të thotë që një Doze e Pranueshme Ditore (ADI) nuk mund të vendoset për E171.
Vlerësimi i EFSA-së lidhet me rreziqet e TiO2 të përdorur si një shtesë ushqimore, jo me përdorime të tjera.
4. A duhet të ndaloj së ngrëni produkte që përmbajnë TiO2?
Megjithëse provat për efektet e përgjithshme toksike nuk ishin përfundimtare, në bazë të të dhënave të reja dhe metodave të përforcuara, shkencëtarët nuk mund të përjashtonin shqetësimin për gjenotoksicitet dhe për pasojë ata nuk mund të caktonin një nivel të sigurt për dozën ditore të konsumit të TiO2 si një shtesë ushqimore.
Në rolin e tyre si menaxherë të rrezikut, Komisioni Evropian dhe Shtetet Anëtare tani do të reflektojnë në këshillat shkencore të EFSA-s dhe do të vendosin për çdo masë të përshtatshme rregulluese ose këshilla për konsumatorët në vijim.
5. Po e ndalon EFSA dioksidin e titanit?
Jo. Roli i EFSA’s ishte limituar ne vleresimin e risqeve qe lidhen me dioksidin e titanit si një aditiv ushqimor. Kjo përfshin vlerësimin e informacionit shkencor ne lidhje me TiO2, potencialin toksik te tij dhe vlerësimin e ekspozimit te njeriut ndaj konsumit ne diten e tij. Cdo vendim legjislativ ose rregullator mbi autorizimin e adititeve ushqimore eshte pergjegjesi e menaxhereve te riskut (p.sh: Komisioni Evropian dhe Shtetet Anëtare).
6. Çdo të ndodhë më pas?
Komisioni Evropian do te informoje mbi vendime te marra mbi vlerësimin shkencor te EFSA mbi marrjen e veprimeve te mundshme rregullatore.
